Zo zie je maar: ga nooit af op de goede bedoelingen van mensen - of bedrijven. Na de bezwering door palmoliereus Sinar Mas eerder deze week dat zij de problemen serieus aanpakken, is mijn optimisme alweer ernstig bekoeld. De gesprekken die ik gisteren heb gevoerd met de bevolking van Kareng Mendapo en Batu Ampar laten helaas duidelijk zien dat een oplossing nog niet echt in zicht is.
Deze twee dorpen in Sumatra staan model voor honderden of duizenden kleine gemeenschappen in Indonesië, waar boeren, gewone mensen zich verraden voelen door grote bedrijven en door hun eigen overheid. Ze hadden eigen grond – althans, al generaties lang bewerkten en beheerden ze land en in de lokale traditie waren zij daarmee de eigenaar. Totdat bedrijven aanklopten en hen prachtige voorstellen deden om hun inkomen te verbeteren door palmolieplantages op hun land te starten.
van investering tot schulden
Boeren stemden in met de voorstellen, zonder dat er iets op papier kwam. Een man vertelt me hoe hij destijds had begrepen dat Sinar Mas het land in beheer zou nemen om een palmplantage op te zetten en dat het na 4 jaar weer onder zijn beheer zou komen en hij zou meedelen in de opbrengsten. Maar hij kreeg niets terug en bleek intussen op een voor hem onbegrijpelijke manier schulden te hebben opgebouwd. Wat hij zag als investeringen door het bedrijf, bleek een lening aan hem. Hij moet nu zijn schulden terugbetalen, maar heeft geen enkele bron van inkomsten meer. ’Ik leef nu op kosten van mijn kinderen,’ zegt een oudere man die hetzelfde lot onderging. Vroeger leefde hij van zijn eigen land, nu heeft hij niets meer.
naïviteit
Als ik naar deze mensen luister, besef ik dat ze naïef zijn geweest. Maar het is duidelijk dat de boeren niet hebben kunnen doorzien wat hun boven het hoofd hing. De bedrijven hadden duidelijk niet het belang van de lokale bevolking voor ogen. Het lijkt er sterk op dat hier een sluipend systeem in werking is geweest, waarbij de boeren misleid zijn en zo feitelijk van hun land beroofd. De overheid heeft hen ook niet goed geïnformeerd over wat de gevolgen zouden zijn van hun afspraken.
verantwoording
Dankzij een verstandige leider en steun van de mensenrechtenorganisatie Sawit Watch heeft deze gemeenschap intussen begrepen hoe het er met hen voor staat. Zij hebben de weg gevonden naar bemiddeling van de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO), waardoor het bedrijf nu ter verantwoording wordt geroepen. Maar gaat er een bevredigende oplossing komen?
Ik vraag de oudere man in Kareng Mendapo wat hij zou willen. Hij maakt duidelijk dat hij niet tegen palmolie is en ook niet per se tegen de betrokken bedrijven. Maar hij wil niet meer om de tuin worden geleid en vindt dat de bedrijven zich moeten verantwoorden voor wat ze hebben gedaan. Geen halve oplossingen en tegelijk op slinkse manier doorgaan.
Voordat ik hier kwam wist ik dat de landproblemen in de palmoliesector ingewikkeld zijn. Maar na vandaag ben ik toch nog teleurgesteld. Ik voel met de bewoners hier mee dat ze zich om de tuin geleid voelen. Daarom zal ik weer terug gaan naar Sinar Mas om te vragen hoe ze de toegezegde oplossingen eigenlijk gaan realiseren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten